Çin’in Zheijang Üniversitesi’nden araştırmacılar, fareler ve insanlar üzerinde yaptıkları çalışmada, bu diyet kısıtlamasının foliküler kök hücreleri etkileyerek saçların yeniden büyüme hızını önemli ölçüde yavaşlattığını gösterdi. Araştırma sonuçları, 13 Aralık 2024 tarihinde Cell dergisinde yayımlandı ve bu bulgular, aralıklı oruç tutmanın saç sağlığı üzerindeki potansiyel risklerine dair yeni bir perspektif sundu.
Yapılan bir araştırma, diyet kısıtlamalarının saçların yeniden büyümesini engelleyebileceğini ortaya koydu. Araştırmacılar, farelerin tıraş edilmesinin ardından üç farklı beslenme düzeni uyguladılar: Sekiz saatlik yemek penceresiyle aralıklı oruç, günaşırı tam oruç ve normal beslenme düzenine sahip bir kontrol grubu. Sonuçlar, normal beslenen farelerin 30 gün içinde çoğunlukla saçlarını geri kazandığını gösterdi. Ancak aralıklı oruç ve günaşırı oruç tutan fareler, üç ay geçmesine rağmen hala saçlarını tam olarak yeniden kazanamamışlardı. Bu bulgular, diyet kısıtlamalarının saç yenilenmesini olumsuz yönde etkileyebileceğini gösteriyor.
10 gün boyunca her gün 18 saat oruç tutmaları istendi
Araştırmacılar, aralıklı oruç tutmanın insanlardaki etkilerini incelemek için 49 sağlıklı yetişkine 10 gün boyunca her gün 18 saat oruç tutmalarını sağladılar. Sonuçlar, aralıklı oruç uygulayan katılımcıların saçlarının yeniden uzamasının, herhangi bir diyet kısıtlaması olmayan bireylerle karşılaştırıldığında yaklaşık %18 oranında yavaşladığını ortaya koydu. Bu bulgu, aralıklı oruç tutmanın, farelerde gözlemlenen etkilere kıyasla insanlarda da benzer şekilde kılcal damarlar üzerinde olumsuz etkiler yarattığını doğruluyor.
Saç yenilenmesi, saç yaşam döngüsünün üçüncü aşaması olan telojen fazında başlar. Bu aşamada eski saçlar dökülür ve yerini yeni saçların çıkacağı bir saç folikülü alır. Bu süreç, foliküler kök hücrelerin aktivasyonunu gerektirir. Ancak bu kök hücrelerin aktivasyonu, bireyin fizyolojisine ve çevresel faktörlere bağlıdır. Diyet, vücudun metabolizmasında değişikliklere yol açarak, bu kök hücrelerin aktivasyonunu etkileyebilir. Araştırmalar, aralıklı oruç gibi diyet kısıtlamalarının, derinin yağ hücrelerinden yağ asitlerinin salınmasına neden olduğunu göstermiştir. Yiyecek eksikliğinden kaynaklanan stres, vücudun daha fazla yağ yakmasına sebep olur. Bu yağlar, foliküler kök hücrelerin çevresinde birikerek, çevresel koşulları değiştirir ve bu da saç yenilenme sürecini etkileyebilir.
Oksidatif stresin artmasına neden oluyor
Yağ asitlerinin foliküler kök hücreler etrafında birikmesi, oksidatif stresin artmasına ve hücre ölümüne yol açmaktadır. Ancak bu durumun önlenmesi mümkündür. Çalışmanın yazarları, hücrelerin antioksidan savunmalarını artırarak bu zararlı etkiden kaçınmayı başarmışlardır. Yazarlar, “Foliküler kök hücrelerin antioksidan kapasitelerinin arttırılması, aralıklı orucun saç foliküllerinin yenilenmesi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltabilir ve bu da saçın yeniden büyümesini engelleyen etkileri ortadan kaldırabilir,” şeklinde açıklamada bulunmuşlardır. Bu keşif, oksidatif stresin nasıl azaltılacağına dair ipuçları sunarken, aralıklı oruç uygulamasının saç sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden korunmanın yollarını aramak, önemli bir adım olabilir.
Öte yandan bu tür diyet uygulamalarının, özellikle saç sağlığı üzerinde nasıl bir etkisi olabileceği, bilimsel olarak daha fazla inceleme gerekiyor.
